توپولوژی یا معماری کلاینت سرور طبق ایده ای طراحی شده است که سرورها تمام درخواست های کلاینت را تامین میکنند. سرور میزبان است و برنامه های تعیین شده از طرف مدیر شبکه را با کلاینت به اشتراک میگذارد. زمانی که کلاینت محتوایی را درخواست می کند، یک ارتباط بین سرور و کلاینت برقرار میشود. امروزه انواع مختلفی از کلاینت سرورها وجود دارد که دارای ویژگی های مشترکی هستند. یک سرور فهرستی متشکل از نام کاربری و رمز عبور دارد و کلاینتی یا کاربری مجوز ورود به سرور را دارد که نام کاربری و کلمه عبور مجاز و موجود در لیست سرور را داشته باشد. زمانی که کاربر به سرور وارد میشود تنها به منابعی دسترسی دارد که مدیر شبکه تعیین کرده و اجازه دسترسی را صادر کرده است. معماری Client/Server کاربردهای گسترده ای در شرکت های مدرن دارد. از جمله این کاربردها میتوان به دسترسی به وب سایت، دسترسی به پایگاه داده، چاپ، میزبانی برنامه ها و تبادل ایمیل اشاره کرد. شبکه هایی که به شکل معماری Client-Server هستند قابلیت این را دارند که یک مدل سرور مشتری را در یک سیستم رایانه ای واحد یا در چند سایت پیاده سازی کنند. مزیت این کار در این مسئله است که چند رایانه میتوانند به صورت پیوسته و یکپارچه باهم اشتراک گذاری کنند. با تشکیل شبکه کلاینت سرور کاربران در مسافت های بسیار دور میتوانند با یکدیگر همکاری کنند. کلاینت – سرور، دسترسی به منابع موجود در پایگاه داده را برای تمام کاربران و کلاینت های مشترک فراهم کرده است.

عملکرد معماری کلاینت سرور چگونه است ؟

معماری کلاینت سرور باعث راحتی و سرعت در ارسال پاسخ از دستگاه سرور، به درخواست مشتری یا کلاینت است. در ابتدا کلاینت درخواستی را ارسال میکند. سرور درخواست ارسالی از سوی کاربر را دریافت کرده و پردازش میکند. سپس بعد از پردازش درخواست، پاسخ را به کلاینت ارسال میکند. این معماری به صورت متمرکز داده را کنترل میکند و با امنیت بیشتر و حجم کار بالانس شده، به عنوان یک فریم ورک جهانی شناخته میشود. معماری Client – Server  یک جریان متمرکز از ارتباطات سرورها در یک سازمان یا شرکت بزرگ، برای کارکنان ایجاد میکند. راه اندازی این نوع توپولوژی شبکه نسبت به معماری Pea to Per گرانتر است اما قابل اطمینان تر از P2P است. اجزای تشکیل دهنده ی کلاینت سرور، شامل سرورها، کلاینت ها و دستگاه های اتصال سرور و کلاینت به یکدیگر میشود. کلاینت می تواند، کامپیوتر، لپ تاپ، گوشی های هوشمند، تبلت ها و دستگاه های loT باشد. سرور نیز میتواند وب اپلیکیشن سرور، فایل سرور، پروکسی سرور، ماشین های مجازی، سرور دیتابیس و DNS ها باشد. سوئیچ، روتر، گِیت وِی، مودم، هاب و بریج ها نیز نمونه ای از دستگاه های اتصال دهنده ی سرور و کلاینت در شبکه هستند.

انواع مختلف معماری کلاینت سرور

معماری Client/Server در چهار دسته تقسیم بندی می شود که در ادامه هر یک را بصورت مختصر بررسی خواهیم نمود.

نوع اول All in One System است که در آن تمام تنظیمات پیاده سازی شبکه، پایگاه داده، رابط کاربری و منطق تجاری بر پایه Client-Server  است. این معماری بیشتر در شبکه های کوچک مورد استفاده است و برای کسب و کار و دسترسی به اطلاعات در دستگاه کاربرد دارد.

نوع دوم Client and Server است که در ترکیب معماری شبکه نوع اول، یک سرور اضافه میشود. در این نوع معماری، کلاینت یا مشتری و پایگاه داده بیشتری در بخش های گوناگون کار میکنند و اختیارات مدیران شبکه بیشتر میشود.

نوع سوم معماری Middleware است که برای توانمند کردن معماری نوع دوم و محافظت بیشتر در شبکه، بین لایه کلاینت و لایه ی سرور را، با استفاده از یک میان افزار ترکیب میکند. در اینجا یک لایه سوم ایجاد شده که مدیریت شبکه را پیچیده تر کرده است.

نوع چهارم از معماری کلاینت سرور، Multi Tier Architecture است که با استفاده از معماری نوع سوم، استفاده ی بیشتری از میان افزار را ممکن کرده است تا تقسیم بندی ترافیک در شبکه کنترل شود.

مزایا و معایب معماری Client – Server

اگر بخواهیم مزایای معماری کلاینت سرور را نام ببریم باید بگوییم بزرگترین مزیت این معماری، دسترسی به دیتابیس و سایت است. با این قابلیت میتوان بدون استفاده از کامپیوتر شخصی به برنامه ها دسترسی داشت و داده ها را بارگذاری کرد. مزیت دیگر این مدل امنیت آن است (رمزنگاری سیستم) و این اطمینان برقرار است که تنها افراد مجاز به اطلاعات دسترسی دارند. در این مدل از شبکه پشتیبان گیری نیز راحت و ایمن است و مدیر شبکه با تهیه نسخه پشتیبان، در صورت از بین رفتن اطلاعات، فقط به نسخه پشتیبان رجوع میکند. در این معماری بار کاری متعادل شده و این امر باعث عملکرد بهینه در شبکه است. حال به معایب کلاینت سرور می پردازیم. اصلی ترین عیب این معماری، قرار گرفتن در فشار بار اضافه در سیستم است که امکان دارد به دلیل نبود منابع کافی، عملکرد آن دچار اختلال شود. مسأله دیگر هنگامی اتفاق می افتد که چندین کلاینت در تلاش برای ورود و یا دسترسی به اطلاعات باشند. در این صورت امکان دارد اتصال در شبکه کند شود و یا در اتصال به شبکه خرابی به وجود آید.

معروفترین سرویس های مبتنی بر Client – Server

برنامه اول در کلاینت سرور Web Service است که برای کاربران دسترسی به صفحات وب را ایجاد میکند. این برنامه در دو نوع وب سرور اختصاصی و وب سرور عمومی وجود دارد. دومین برنامه Email services است که از دو سرور تشکیل شده است. سرور اول SMPT است که پیام ایمیل ارسال شده از سوی کلاینت را، از سرور دوم به نام SMTP دریافت میکند. برنامه سوم FTP Service است که برای انتقال فایل ها میان دو سیستم طراحی شده است. این برنامه رمزنگاری شده نیست و به همین دلیل برنامه ی ایمنی محسوب نمی شود. چهارمین برنامه در معماری کلاینت سرور Telnet Service است که یک پروتکل تحت شبکه محسوب میشود و در شبکه های محلی و اینترنت از آن استفاده میشود. برنامه ی پنجم Remote applications است که روی سرور نصب میشود تا کلاینت بتواند روی سیستم کلاینتی خود کار کند. از این قابلیت برای مدیریت برنامه ها از راه دور استفاده میشود. آخرین برنامه Remote Desktop نام دارد که از پروتکل RDP برای انجام عملی رمزنگاری و ایمن شده استفاده میشود. با این برنامه افراد به راحتی میتوانند با سیستم محلی به رایانه ی راه دور وارد شوند.

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است. (گرد آوری شده توسط تیم IT سامانه فناوری فرتاک)