Web3 چیست ؟

وب ۳ را می توان یک تغییر اساسی و جذاب در دنیای وب بشمار آورد. زیرا کاربران در آن می توانند بر تمام اطلاعات خود تسلط کامل داشته و بدون هیچگونه محدودیتی در آن فعالیت نمایند. علاوه بر این، Web3 این امکان را در اختیار کاربران اینترنت قرار می دهد تا آزادانه تر و بدون هیچگونه ردیابی فعالیت نمایند. آنها با این الگوی جدید، به اینترنتی آزاد دسترسی پیدا خواهند نمود. اینترنتی که شرکت های بزرگی مثل گوگل و فیسبوک کمتر بر آن کنترل دارند. در واقع دسترسی به آن در مقایسه با اینترنت کنونی راحت شده است. در ادامه با بررسی ویژگی های نسل های مختلف وب و تفاوت آنها با وب۳ به پرسش “Web3 چیست” پاسخ خواهیم داد.

وب ۳ چه نوع اینترنتی است ؟

اینترنت از ابتدا تا کنون ۳ نسل را پشت سر گذاشته است. هر کدام از این نسل ها نیز ویژگی های خاص خود را دارا هستند. جدیدترین نوع آن که سومین فاز بشمار می آید وب سه است. آن چه که تا بحال اتفاق افتاده، ورود به فاز جدید اینترنت حدوداً هر ۱۰ سال یک بار بوده است. اما این موضوع تابع قانون خاصی نیست. ماهیت محتوایی اینترنت چنین تغییراتی را بوجود می آورد. تغییر فازهای اینترنت از وب ۱ به وب ۲ و در نهایت به وب ۳ نیز با توجه به همین روند اتفاق افتاده است. بطور خلاصه می توان گفت ابتدا از فاز استاتیک به فاز داینامیک و در حال حاضر به فاز غیر متمرکز رسیده است. به منظور آشنایی بهتر با سومین فاز اینترنت، بهتر است مروری درباره دو فاز دیگر داشته باشیم.

مروری بر Web 1.0

برای اینکه کمی با وب ۱ آشنا شوید، خوب است برخی از ویژگی های آنرا بدانید. این خصوصیت ها بصورتی است که می توان این نوع وب را در عبارت استاتیک بودن (Statics) خلاصه کرد. ویژگی های وب ۱ را تصور کنید تا متوجه تغییرات کنونی بشوید. این ویژگی ها عبارتند از:

• برای دانلود یک آهنگ باید یک روز کامل صبر می کردید.
• برای این که به اینترنت دایل آپ (Dial-Up) وصل شوید، اتصال تلفن قطع می شد.
• فرمت اکثر وب سایت های موجود به صورت فقط خواندنی (read-only) بوده و صرفاً برای نمایش اطلاعاتی ایستا استفاده می گردید. به این ترتیب، برای کاربران امکان بارگذاری محتوا و یا گذاشتن نظرات (comment) وجود نداشت.
• کاربران نمی توانستند مطالب خود را با دیگران به اشتراک گذاشته و عموماً کسب و کارها، سازمان ها و روزنامه ها صرفاً به تولید محتوا می پرداختند.

مروری بر Web 2.0

وب ۲ نیز برای خود خصوصیاتی ویژه داشت. این خصوصیت ها باعث شد تا به اختصار بتوان این فاز را با عنوان اینترنت داینامیک (Dynamics) خطاب نمود. در واقع ورود به این فاز تکاملی اینترنت، موقعیتی عالی برای اینترنت بوجود آورد. وب ۲ باعث شد تا اینترنت بجای رفتن در مسیر کسل کنندگی و ایستایی، وارد مسیری مورد پسند تمامی کاربران قرار گیرد. برخی از ویژگی های وب ۲ شامل موارد زیر می شود:

• کاربران قادر به بارگذاری تصاویر خود شدند.
• امکان دیدن فیلم ها و ویدئوهای مختلف بدون دانلود کردن آن ها فراهم گردید (استفاده از استریم های آنلاین رواج یافته است).
• اشتراک گذاری تصاویر، موسیقی، فیلم و مستندات علمی همگی یک فعالیت فراگیر در فضای اینترنت بشمار می آید.
• گیمرها می توانستند در بازی های آنلاین با یکدیگر تعامل داشته و با یکدیگر به رقابت بپردازند.
• شبکه های اجتماعی وارد زندگی کاربران شدند. فضایی که به کاربران این امکان را می داد تا بتوانند با دیگران در بستر اینترنت ارتباط برقرار نموده و به تبادل اطلاعات، دانش، و حتی سرگرمی بپردازند.

آشنایی با Web 3.0

با ورود وب ۳ به عرصۀ اینترنت، انحصار شرکت های بزرگ اینترنتی شکسته شد. هرچند هنوز این نوع از اینترنت فراگیر نشده است، ولی با اینترنت نسل سوم اطلاعات کاربران در اختیار شرکت های متمرکزی نظیر مایکروسافت، گوگل، فیسبوک و سایرین قرار ندارد. به همین دلیل است که آنرا بعنوان اینترنت غیر متمرکز (Decentralized) می شناسند. درست در عصر وب سه اپلیکیشن های غیر متمرکز یا dApp (decentralized applications) نیز عرضه می شوند که هدف آنها ارائه ی خدمات نرم افزاری بر بستر Web 3 است که در آن نیازی به دانستن اطلاعات کاربر وجود ندارد. ویژگی مهم وب ۳ که باعث متمایز شدن آن از سایر نسل های وب می شود، بدلیل وجود فناوری بلاک چین (Blockchain) است. این فناوری به شبکه امکان داشتن سیستم نظیر به نظیر (P2P) را می دهد. همانند تکنولوژی Torrent که در گذشته نیز از آن استفاده میشده است. البته استفاده از هوش مصنوعی را نیز در این نوع وب نمی توان نادیده گرفت. از ویژگی های Web3 می توان به موارد زیر اشاره نمود :

• هدایت و کنترل وب در دستان کاربران قرار گرفته و انحصارطلبی شرکت های بزرگ تمام شده است. گردش اطلاعات بصورت نظیر به نظیر در حال انجام است و میان کاربران واسطه ای وجود ندارد.
• اپلیکیشن هایی که با این فناوری کار می کنند، به کاربران اجازه انجام تراکنش های نظیر به نظیر می دهند  از اینرو قابل ردیابی نیستند.
• کاربران امکان انجام پروژه های گوناگون در عرصه جهانی داشته و می توانند خدمات خود را بصورت مستقیم به متقاضیان ارائه نمایند بدون آنکه نیازی به رقابت با شرکت های بزرگ داشته باشند.
• کاربران می توانند حریم خصوصی خود را تحت کنترل داشته باشند و هیچ اطلاعاتی از آنها در دسترسی سایرین قرار نخواهد داشت.
• امکان به انحصار در آوردن اطلاعات کاربران و یا تجارت با اطلاعات خصوصی آنها برای شرکت های بزرگی نظیر فیسبوک که چندی پیش نیز با رسوایی بزرگی بدلیل فروش اطلاعات کاربران مواجه گردیده بود وجود ندارد.

مزایای Web 3.0 چیست ؟

تا اینجا موارد متعددی از مزایای وب ۳ را بررسی نمودیم. اما از مزایای اصلی وب ۳ می توان به موارد زیر اشاره نمود که در ادامه با هر یک از این ۳ ویژگی آشنا خواهیم شد:

داشتن شیوه نامه های فوق ایمن

فوق ایمن بودن اینترنت نسل سوم به واسطۀ غیرمتمرکز بودن آن است. غیر متمرکز بودن این نسل از وب، باعث می شود تا توزیع اطلاعات از راه شبکه انجام گردد. بنابراین امکان به اشتراک گذاری اطلاعات کاربران وجود ندارد. به این ترتیب، دست ارائه دهندگان اینترنت از اطلاعات کاربران کوتاه می گردد. از مزایای دیگر غیرمتمرکز بودن این نسل از اینترنت، اینست که حمله های هکری تنها در زمانی امکان پذیر است که هکرها کل شبکه را خاموش نمایند. همچنین برای تمام اطلاعات کاربران در شبکه رمزنگاری انجام شده و بنابراین دسترسی به اطلاعات آنها تا حدود زیادی غیرممکن است.

وجود قابلیت همکاری

وب ۳ به اپلیکیشن ها این امکان را می دهد تا روی هر نوع دستگاه و سیستم عاملی بخوبی عمل کنند. مثلاً هیچ تفاوتی ندارد که بخواهید یک برنامه را روی دستگاه آیفون، رایانه و یا تلویزیون هوشمند اجرا نمایید. برنامه ها در تمامی این وسایل عملکردی مطلوب و مشابه خواهند داشت.

اینترنت برای همه

در حال حاضر برخی از کشورها و شهرها به دلایل مختلفی به اینترنت وب ۲ که همان اینترنتی امروزی است دسترسی نداشته و یا با محدودیت هایی مواجه هستند. در عوض برخی دیگر از کشورها بسیار راحت و بدون دردسر می توانند از اینترنت استفاده نمایند. وب ۳ به دلیل داشتن فناوری بلاک چین، این مشکل را برطرف کرده است. زیرا برای استفاده از فناوری بلاکچین نیاز به مجوز هیچ دولت و یا سازمانی وجود ندارد. Web3 فعالیت های مالی را برای تمام تاجرانی که در نقاط مختلف دنیا هستند، امکان پذیر نموده است. به این ترتیب، هیچ موردی مانع از بهره بردن افراد از اینترنت نمی شود. اگر تاکنون مواردی نظیر موقعیت جغرافیایی، دلایل سیاسی، میزان درآمد، جنسیت، نژاد و مواردی از این قبیل مانع دسترسی آزاد همگان به اینترنت می گردید، اکنون با پیدایش Web 3.0 دیگر چنین محدودیت هایی وجود ندارد.

وب ۳ یک انقلاب بزرگ

با تمام آنچه که در رابطه با وب ۳ گفته شد، می توان آنرا یک انقلاب بزرگ در بستر اینترنت در نظر گرفت. حتی اگر به دلیل اشکال هایی که هنوز در Web3 وجود دارد این لقب را برای آن بسیار بزرگ بدانیم؛ بطور قطع می تواند سرآغاز یک انقلاب بزرگ اینترنتی باشد. چرا که در مقایسه با انواع فازهای قبلی وب پیشرفت شگفت انگیزی را در اینترنت به وجود آورده است. هرچند که اغلب افراد با این نسل از وب آشنا نیستند اما پیش بینی می شود که در آینده ای نه چندان دور استفاده از این فناوری بسیار فراگیر شود.

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است. (گرد آوری شده توسط تیم IT سامانه فناوری فرتاک)